SERAT WULANGREH DHANDHANGGULA
Anggitan :
Ingkang
Sinuwun kanjeng Susuhunan Paku Buwana IV Senapati Ing Ngalaga Ngabdurrahman
Sayidin Panatagama ing Surakarta Hadiningrat.
1.
Pamedhare wasitaning ati,
cumanthaka aniru pujangga,
dhahat mudha ing batine,
nanging kedah ginunggung,
datan wruh yen akeh ngesemi,
ameksa angrumpaka,
basa kang kalantur,
tutur kang katula-tula,
tinalaten rinuruh kalawan ririh,
mrih padhanging sasmita.
Tegese tembung :
pamedhare = pamulange, ngandhakake, membicarakan.
medhar sabda = sesorah, pidato.
wasita = warsita, wursita, wewarah, piwulang, nasehat.
cumanthaka = kumawani, kumendel, memberanikan diri.
dhahat = banget, sangat.
mudha = bodho, balilu, punggung, bodoh.
ginunggung = gunggung + in = dibombong, dibesarkan hatinya.
angrumpaka = nganggit, ngripta, mengarang.
kalantur = kaladuk, ngayawara, omong kosong.
katula-tula = ngrekasa, asor, ora ana ajine.
rinuruh = ruruh + in = 1. pasuryan kang semu dhungkluk
Pamedhare wasitaning ati,
cumanthaka aniru pujangga,
dhahat mudha ing batine,
nanging kedah ginunggung,
datan wruh yen akeh ngesemi,
ameksa angrumpaka,
basa kang kalantur,
tutur kang katula-tula,
tinalaten rinuruh kalawan ririh,
mrih padhanging sasmita.
Tegese tembung :
pamedhare = pamulange, ngandhakake, membicarakan.
medhar sabda = sesorah, pidato.
wasita = warsita, wursita, wewarah, piwulang, nasehat.
cumanthaka = kumawani, kumendel, memberanikan diri.
dhahat = banget, sangat.
mudha = bodho, balilu, punggung, bodoh.
ginunggung = gunggung + in = dibombong, dibesarkan hatinya.
angrumpaka = nganggit, ngripta, mengarang.
kalantur = kaladuk, ngayawara, omong kosong.
katula-tula = ngrekasa, asor, ora ana ajine.
rinuruh = ruruh + in = 1. pasuryan kang semu dhungkluk
ririh= lirih, alon, pelan.
sasmita = sandi, kode, isyarat.
sasmita = sandi, kode, isyarat.
Terjemahannya :
Inilah
curahan hati
Berlagak
meniru pujangga
Tapi merasa
harus disanjung
Tak sadar
banyak yang mencibir
Memaksa diri
merangkai kata, bahasa yang (justru) ngelantur
Bahasa yang
carut marut
yang (jika)
dicermati
(hanyalah)
untuk terangnya isyarat (kata hati) semata.
2.
Sasmitaning ngaurip puniki,
mapan ewuh yen ora weruha,
tan jumeneng ing uripe,
akeh kang ngaku-aku,
pangrasane sampun udani,
tur durung wruhing rasa,
rasa kang satuhu,
rasaning rasa punika,
upayanen darapon sampurna ugi,
ing kauripanira.
Tegese tembung:
ewuh = ribet, ora kepenak, repot.
tan jumeneng = ora ngenggoni, ora mangerteni, tidak mengetahui.
udani = weruh, tahu, faham.
darapon = supaya, supadi, supadya, supaya.
ewuh = ribet, ora kepenak, repot.
tan jumeneng = ora ngenggoni, ora mangerteni, tidak mengetahui.
udani = weruh, tahu, faham.
darapon = supaya, supadi, supadya, supaya.
Terjemahannya :
Makna
kehidupan itu
sungguh
sayang bila tak tahu
tidak kokoh
hidupnya,
banyak orang
mengaku,
perasaannya
sudah utama,
padahal
belum tahu rasa,
rasa yang
sesungguhnya,
hakikat rasa
itu adalah,
usahakan
supaya diri sempurna,
dalam
kehidupan.
3.
Jroning Qur'an nggoning rasa yekti,
nanging ta pilih ingkang uninga,
kajaba lawan tuduhe,
nora kena den awur,
ing satemah nora pinanggih,
mundhak katalanjukan,
temah sasar susur,
yen sira ayun waskitha,
sampurnane ing badanira puniki,
sira anggegurua.
Tegese tembung :
yekti = temen, sesungguhnya, sebenarnya.
uninga = weruh, tahu.
satemah = wusanane, akhirnya.
katalanjukan = ora bener, ora pas, tidak benar
Terjemahannya :
Dalam Qur’an
tempat rasa jati,
tapi jarang
orang tahu,
keluar dari
petunjuk,
tak dapat
asal-asalan,
akhirnya
tidak ketemu,
malahan
terjerumus,
akhirnya
kesasar,
kalau kamu
ingin peka,
agar hidupmu
sempurna,
maka
bergurulah.
4.
Nanging yen sira nggeguru kaki,
amiliha manungsa kang nyata,
ingkang becik martabate,
sarta kang wruh ing kukum,
kang ngibadah lan kang wirangi,
sokur oleh wong tapa,
ingkang wus amungkul,
tan mikir pawewehing lyan,
iku pantes sira guronana kaki,
sartane kawruhana.
Tegese tembung:
wirangi = wara' , wong kang ngedohi larang (maksiat), jauh dari perbuatan dosa.
amungkul = temen, putus, nora mangro tingal, istiqomah
Terjemahannya :
Namun
apabila kamu berguru
pilihlah
manusia nyata
yang baik
martabatnya
serta tahu
hukum
yang
beribadah dan sederhana
syukur dapat
pertapa
yang sudah
menanggalkan
pamrih
pemberian orang
itu pantas
kamu berguru
serta
ketahuilah
5.
Lamun ana wong micareng ngelmi,
tan mupakat ing patang prakara,
aja sira age-age,
anganggep nyatanipun,
saringana dipun baresih,
limbangen lan kang patang,
prakara rumuhun,
dalil kadis lan ijemak,
lan kiyase papat iku salah siji,
anaa kang mupakat.
Tegese tembung:
micareng = micara + ing , mulang, ngandhakake, berbicara tentang.
mupakat = cocok, setuju, cocok.
nyatanipun = benere, benar.
baresih = resik, tliti, teliti.
limbangen = dipikir, ditandhingake, ditimbang.
rumuhun = dhisik, terdahulu.
dalil = hukum adhedhasar Al Qur'an
kadis = hukum adhedhasar pangandikane, tindake Kanjeng Nabi
ijemak = hukum adhedhasar pamanggihe para ulama.
kiyas = hukum adhedhasar lelakon kang nate kedadean.
Terjemahannya :
Kalau ada
orang bicara ilmu
tak setuju
empat perkara
jangan
cepat-cepat
percaya
padanya
saringlah
yang teliti
pertimbangkan
empat hal
perkara
terdahulu
dalil hadis
dan ijma’
dan keempat
qiyas semua
telah
disepakati
6.
Ana uga kena denantepi,
yen ucul saka patang prakara,
nora enak legetane,
tan wurung tinggal wektu,
panganggepe wus angengkoki,
aja kudu sembahyang,
wus salat katengsun,
banjure mbuwang sarengat,
batal karam nora nganggo den rawati,
bubrah sakehing tata.
Tegese tembung:
legetane = dadine, wusanane, isine perkara(?)
angengkoki = bener, jumeneng, pada tempatnya.
katengsun = garisku
kat = khat = garis.
sarengat = syari'at, aturan agama kang kudu dilakoni.
den rawati = diopeni, dipelihara.
Terjemahannya :
Ada juga
yang mantab
kalau tepat
empat perkara
sungguh
tidak tepat
hanya
meninggalkan waktu
menganggap
sudah tepat
hendak tidak
shalat
hanya bikin
tanggung
lalu
membuang syariat
batal haram
tak peduli
lalu bikin
kacau
7.
Angel temen ing jaman samangkin,
ingkang pantes kena ginuronan,
akeh wong jaja ngelmune,
lan arang ingkang manut,
yen wong ngelmu ingkang netepi,
ing panggawening sarak,
denarani luput,
nanging ta asesenengan,
nora kena den wor kakarepaneki,
papancene priyangga.
Tegese tembung:
samangkin = saiki, sekarang.
ginuronan = diguroni, digurui.
jaja = adol, menjajakan.
asesenengan = manut karepe dhewe-dhewe, menurut kehendaknya pribadi.
kakarepaneki = kakarepan + iki = karepe iki, kehendaknya
papancene = jatah, takdir.
priyangga = dhewe, sendiri.
Terjemahannya :
Sungguh
sulit jaman sekarang
Mana yang
pantas diteladani
(Meski)
banyak yang hebat ilmunya
Tetapi
jarang yang taat
Jikalau
orang berilmu yang menjelaskan.
Jika orang
berbuat baik
Dikatakan
salah
Tetapi jika
hanya bersenang-senang
Tak bisa
dimengerti apa maksudnya
Betul-betul
orang hebat
8.
Ingkang lumrah ing mangsa puniki,
mapan guru ingkang golek sabat,
tuhu kuwalik karepe,
kang wus lumrah karuhun,
jaman kuna mapan si murid,
ingkang padha ngupaya,
kudu anggeguru,
ing mengko iki tan ora,
kyai guru naruthuk ngupaya murid,
dadia kanthinira.
Tegese tembung :
mangsa = waktu, jaman, waktu.
sabat = sahabat, murid.
naruthuk = thruthukan, pergi kesana ke mari.
ngupaya = golek, mencari.
kanthinira = bature, rewange, muride, muridnya.
Ingkang lumrah ing mangsa puniki,
mapan guru ingkang golek sabat,
tuhu kuwalik karepe,
kang wus lumrah karuhun,
jaman kuna mapan si murid,
ingkang padha ngupaya,
kudu anggeguru,
ing mengko iki tan ora,
kyai guru naruthuk ngupaya murid,
dadia kanthinira.
Tegese tembung :
mangsa = waktu, jaman, waktu.
sabat = sahabat, murid.
naruthuk = thruthukan, pergi kesana ke mari.
ngupaya = golek, mencari.
kanthinira = bature, rewange, muride, muridnya.
Terjemahannya :
Umumnya
dijaman sekarang
Justru guru
yang mencari teman
Benar-benar
terbalik keadaanya
Jamaknya
(begitulah) yang biasa terjadi
Kalau jaman
dulu, muridlah
Yang mencari
guru
Tapi
sekarang tidak
Kyai Guru
berkeliaran mencari murid
Agar ikut
dengannya
Makasihh ini sangat membantu saya mengerjakan tugas bahasa jawa
BalasHapusTerima kasih
BalasHapusTerima kasih
BalasHapusTerima kasih
BalasHapusKak tolong buatin yg lain dong
BalasHapusIni cocokologi dengan ilmunya Jokam alias Islam jama'ah Made in Burengan Kediri . Wallahu ta'ala a'lam bishshawab
BalasHapusMakasihh banyakk🌟
BalasHapusMakasih kak, ini sangat membantu saya. Walaupun ada beberapa kata yang belum diterjemahkan artinya:)
BalasHapusKukum tegese?
BalasHapusKukum= hukum
HapusHukum
HapusLumrah tegese
HapusKukum tegese ?
BalasHapusHukum
HapusTerimakasih sekali
BalasHapusMaturnuwun
BalasHapusSami sami
HapusThe best lah yang udah buat ini
BalasHapusAp tegese pratelan sira anggegurua
BalasHapusTerimakasih banyak kak
BalasHapusTerima Kasih banyak👍🏻
BalasHapusMakasih bagus banget itu sangat membantu
BalasHapusTerima kasih banyak
.
BalasHapusMakasih
BalasHapusTuduhe tegese
BalasHapusSenang sekali saya ketemu dng lagu dandang gulo ini manteb
BalasHapusSaya Jawa tapi kurang paham dengan dhandanggula
BalasHapusSaya asli Banyumas,jd blm paham
BalasHapusMakasihh
BalasHapusTrima kasih Kak, sangat membantu sekali☺
BalasHapusTrimakasih pak
BalasHapusMakasih banyak sdh membantu..
BalasHapusTerimakasih banyak, sangat membantu sekali
BalasHapusTerima kasih
BalasHapusTembung rumuhu iku asale saka tembung
BalasHapusA.rumuh
B. ruhun
C. rimbun
D.muhun
A. Rumuh
HapusSasar-susur tegese?
BalasHapusWaskita tegese?
BalasHapusMakasih,ini sangat membantu
BalasHapusMakasihh kak:3
BalasHapusIni bahasa yg sangat luhur. Bahasa kawi dll .. maaf kalo ada salah.
BalasHapusMantep mas
BalasHapusMatur nuwun
BalasHapusSs
BalasHapustolongin tugasku
BalasHapussebutna kegiatan kang ana gegayutane isine karo tembang wulangreh dandhanggula pada 5